Hoe pak je de hete brij aan?

Goos Geursen* praat met Gertjan Meeuws.


Goos: Waarom schakelen ondernemers jou in?

Gertjan: Ondernemers willen resultaten boeken. Vaak weten ze dat er meer potentie zit in het totale het bedrijf; inclusief de medewerkers čn zichzelf. Precies daar ligt mijn interesse. Samen met de ondernemer de zaak aanscherpen; doelstellingen verhelderen; barričres verkennen en opruimen. Ik praat met ondernemers over hun totale bedrijf. Ik ben breed opgeleid en heb een ruime werkervaring op gebieden als marketing, management, bedrijfskunde, communicatie en coaching. Ik streef ernaar om steeds helder en direct te communiceren met mijn opdrachtgevers.


Goos: Ik heb jou inderdaad leren kennen als iemand die er niet omheen draait, herken je dat zelf?

Gertjan: Ja, ik kan kort door de bocht kan zijn, ik ben geen diplomaat, nooit geweest. Mijn werk levert me de meeste voldoening op als ik op een stevig niveau mag spelen. Mijn stijl van werken is de afgelopen 20 jaar wel verschoven van “louter adviseren” naar “steeds meer onderzoeken”. Vooral van Byron Katie heb ik in dat opzicht enorm veel geleerd. Ik heb in 1998-’99 veel met haar samengewerkt en maanden met haar over de wereld gereisd. Het was een bijzondere ervaring om ook eens goed naar mezelf te kijken, in plaats van altijd maar met anderen, met ondernemers en bedrijven, bezig te zijn.


Goos: Ik herken dat wel, zo’n moment van bezinning. Vertel eens wat over de achtergronden van je Hete Brij aanpak. Hoe is die ontstaan?

Gertjan: Ik voel me sterk aangetrokken tot de open-en-recht-door-zee-benadering. Geen belangrijke vragen uit de weg gaan, want juist achter die vragen schuilt vaak een kans of een oplossing. Ik merk dat er van alles is dat mensen kan tegenhouden in hun ontwikkeling. Dan gaan we als een kat om de hete brij draaien. De brij heeft iets paradoxaals; aantrekkelijk en beangstigend tegelijk. De kat heeft zin in de heerlijke brij maar hapt niet toe omdat hij bang is om zijn bek te branden. Ik herken dat binnen bedrijven. “Eigenlijk zouden we willen veranderen, maar…”;“Ik zou het wel willen zeggen, maar …”. We durven niet te kiezen of voor onze mening uit te komen. En dat is jammer, we doen onszelf daarmee tekort. De waarheid is ontnuchterend. Onze verhalen zijn altijd erger dan de realiteit. We zitten er vol mee, verhalen over elkaar en over onszelf. Dat schept een sfeer van afstand, indirectheid, onduidelijkheid en politieke spelletjes. Niet effectief en niet efficiënt. Zo blijf je draaien en kom je nooit bij de brij.


Goos: De logica van de eerlijkheid, is dat voor jou iets anders als rationeel zijn? Je lijkt me geen koude, harde rationalist.

Gertjan: De logica van de eerlijkheid heeft wat mij betreft meer betrekking op realisme dan op rationalisme. Het is bijzonder onhandig dat we ons gedrag zo laten bepalen door gefixeerde ideeën. Ideeën die we nooit goed onderzocht hebben. Ervaring is niet altijd een voordeel. We hebben soms flink last van ons verleden en onze ingesleten patronen. Daar wil ik wat aan doen. Ik wil met mijn werkwijze wat losmaken. Zoals een fysiotherapeut stijve spieren bewerkt, bewerk ik vaak de vastgeroeste ideeën van mijn opdrachtgevers.


Goos: Je bent ingenieur, hč? Helpt dat hierbij?

Gertjan: Misschien wel. De natuurwetten gelden voor elk levend organisme, dus ook voor mensen en hun bedrijven. Dat kan niet anders. Een bedrijf leeft. Zowel bij bedrijven als in de natuur komen processen komen vaak bijzonder traag op gang om dan ineens te versnellen. Groei gaat gepaard met stilstand en stuipen. Het is zoals het is.
Als we dat niet kunnen accepteren, hebben we een probleem. Ik zie veel overeenkomsten tussen de kunst van het rozen kweken en die van het leiden van een organisatie. Een goede rozenkweker weet hoe je een roos het beste kan laten groeien. Hij weet wanneer je er met je vingers vanaf moet blijven en wanneer je de natuur een handje kunt helpen. Veel managers durven nog niet los te laten. We hebben een chronisch gebrek aan vertrouwen.


Goos: Hoe maakbaar zijn mensen?

Gertjan: Je kunt niemand tegen zijn zin veranderen. Echte veranderingen komen van binnenuit. Die moet je zelf willen, anders gebeurt het toch niet. Veranderingen lopen altijd via onze denkbeelden en oordelen. De patronen van waaruit we denken en handelen zijn meestal hopeloos ouderwets. Ik wil mensen laten ervaren dat je grenzen kunt zien als verbindingen. Dat leidt tot verrassende, nieuwe mogelijkheden. Vanuit dat perspectief ga ik met mensen in gesprek.


Goos: Ik vind jou een voorbeeld van een praktisch gerichte coach. Veel consultants slaan je om de oren met theorieën die nooit op aarde landen. Of spiegel ik nu mezelf?

Gertjan: Je hebt gelijk over mijn praktisch gerichte inslag. Met abstracte ideeën komen mensen moeilijk in beweging. We moeten beginnen met inzichten. Ik heb aan den lijve ervaren hoe alles een projectie is van mezelf. We zien de wereld niet zoals die is, maar zoals we zelf zijn. We nemen waar door de bril van onze overtuigingen en principes. Van daaruit handelen we. Ook zogenaamde rationele managers zitten vol emoties en subjectiviteit. Rationeel leiderschap is gelukkig een illusie.


Goos: Hoe breng je tempo in organisatieontwikkeling, zodat er weer ruimte komt voor creëren?

Gertjan: Het principe van de cirkel van creatie is eenvoudig: denken, voelen, handelen, hebben. Organisaties veranderen als mensen anders gaan denken. Anders denken leidt tot anders voelen. Anders voelen leidt tot anders handelen en anders handelen leidt tot andere resultaten. Logisch en onvermijdelijk.


Goos: Dank je voor dit interview. Mag ik je tenslotte een jobtitel voor jezelf aanbieden, naast het arsenaal dat je misschien al hebt? Ik vind je een betekenis-coach. En wel hierom. Ik ga er vanuit – en jij volgens mij ook - dat ieder mens een betekenisfabriekje is. Niets in dit leven heeft een betekenis, behalve de betekenis die we er zelf aan geven. Dat is voor veel mensen soms moeilijk te accepteren. Maar het zegt meteen dat we een enorme keuzevrijheid hebben om zelf te beslissen, elke minuut weer, wat alles betekent. Vanuit die beslissingen definiëren we onszelf in relatie tot alles en iedereen. Jij helpt mensen te kiezen wie ze zijn door hun overtuigingen te onderzoeken. Overtuigingen zijn immers niets meer dan versteende betekenissen.




* Goos Geursen is auteur van de boeken 'Tijdens de verkoop gaat de verbouwing gewoon door', 'Virtuele tomaten en conceptuele pindakaas' en 'Wie zijn ik?'. Goos Geursen is publicist en een mengsel van trainer, coach en consultant.